Trong lý thuyết cờ vua hiện đại, việc xây dựng một cấu trúc tốt hài hòa sẽ tạo ra một thế trận vững chắc cho người chơi cờ. Trong cuốn sách nổi tiếng của mình, Capablanca cho rằng người chơi cần học cách nâng cao trình độ bằng việc xây dựng một cấu trúc tốt “khỏe” bởi không quân nào khác, chính những chú lính chì dũng cảm này lại là linh hồn của ván cờ

Trong một ván cờ, các Tốt đóng một vai trò quan trọng khi tạo ra xương sống của thế trận, là then chốt trong cuộc chiến giành trung tâm, làm bàn đạp để đột phá hay tạo nên lá chắn phòng thủ hữu hiệu. Người ta chia cấu trúc Tốt thành các loại sau:

– Tốt yếu: Gồm Tốt cô lập, Tốt lạc hậu và Tốt chồng

– Tốt mạnh: Là các Tốt liên hoàn, có thể hỗ trợ, bảo vệ lẫn nhau

Chúng ta hãy cùng xem thế cờ sau:

Rõ ràng, bên Đen có một cấu trúc Tốt mẹnh khi các Tốt liên hoàn nhau. Trong khi đó bên Trắng xuất hiện các Tốt yếu:

– Tốt a2: Tốt cô lập

– Tốt c3, c4: Tốt chồng

Việc thế cờ bên Trắng xuất hiện các Tốt cô lập và Tốt chồng (yếu) sẽ rất vất vả cho Trắng khi phải bảo vệ chúng khỏi sự tấn công của Quân Đen

Chúng ta hãy cùng xem một ví dụ sau, lượt Đen đi

Bên Trắng có Tốt cô lập h2 và tốt chồng f2, f3. 

1…Vf6! Đen tiến Vua về phía Tốt yếu h2 của Trắng dọa bắt Tốt này

2. Vd2 Vg5 3. Ve2 Vh4 3. Vf1 Vh3 4. Vg1

Trắng vừa kịp đua Vua sang bảo vệ Tốt h2, song mọi sự mới chỉ bắt đầu

4…e4 5. Vh1 b5 6. Vg1 f5! 7. Vh1 g5 8. Vg1 h5 9. Vh1 g4 10. e4 f:e4 11. f:e4 h4 12. Vg1 g3! 13. h:g3 h:g3

Đến đây, Đen chỉ việc ung dung đưa Vua sang bắt Tốt e4 và đưa Tốt xuống phong Hậu.

Nhìn ra được điểm này, Trắng xin thua ngay sau đó

Rõ ràng, ở thế cờ trên khi mà lực lượng hai bên bằng nhau, bên có cấu trúc Tốt mạnh hơn đã giành chiến thắng nhờ khai thác các điểm yếu trong cấu trúc Tốt của Trắng

Cờ Thông Minh