Rausis bị phát hiện gian lận khi đang đấu ván ba gặp Roman Skomorokhin ở ván ba. Ông vào nhà vệ sinh, ngồi trên toilet nhưng vẫn mặc quần, trên tay cầm điện thoại thông minh. Không rõ kỳ thủ người CH Czech có dùng phần mềm phân tích thế cờ để tìm ra những nước tốt nhất hay không. Nhưng, việc sử dụng điện thoại khi đang thi đấu bị cấm ở mọi giải cờ vua.

Kỳ thủ 58 tuổi ký vào bản tường trình, xác nhận điện thoại là của ông, theo Chess.com. “Tôi không quan tâm đến vụ việc này nữa. Mọi thứ kết thúc rồi. Tôi xác nhận đã dùng điện thoại trong nhà vệ sinh. Không hiểu tôi nghĩ gì nữa khi làm vậy. Có lẽ tôi đã quá mệt mỏi sau ván đấu sáng hôm đó. Đây sẽ là bài học cho các kỳ thủ khác, chứ không phải với tôi. Bởi đây đã là ván đấu cuối cùng của đời tôi”, Rausis nói.

Rausis bị phát hiện sử dụng điện thoại thông minh trong nhà vệ sinh, khi đang thi đấu. Ảnh: Sportsmail.

Rausis gây tiếng vang với hình thức cải thiện Elo hiếm có, đó là đấu với những đối thủ kém ông hơn 400 Elo ở các giải trình độ thấp. Đại kiện tướng gốc Latvia chỉ có thêm 0,8 Elo sau mỗi ván thắng. Nhưng, trong khoảng sáu năm qua, Elo của ông tăng từ 2.500 lên 2.686. Cho đến lúc bị phát hiện gian lận, Elo tức thời của ông đạt 2.695 – đứng thứ 40 thế giới. Đà thăng tiến của Rausis ở độ tuổi 50 trở thành hiện tượng làng cờ.

Nhưng, không ít kỳ thủ nhận ra sự bất thường với sự tiến bộ của Rausis. “Không thể hiểu nổi vì sao Rausis không bị phát hiện sớm hơn. Mọi người quá ngây thơ khi nghĩ rằng ông ta có thể tiến bộ như vậy ở những năm 50 tuổi”, Đại kiện tướng Danny Gormally nói.

Ông Yuri Garrett – thư ký hội đồng chống gian lận của Liên đoàn cờ vua thế giới (FIDE) – tiết lộ đã theo dõi Rausis nhiều tháng qua. Garrett và Gormally sử dụng một thuật toán để phát hiện những nước đi như máy tính của ông. Các kỳ thủ có thể dùng phần mềm để chọn ra nước tối ưu theo máy tính. Thao tác gian lận có thể chỉ diễn ra trong vài giây.

Giám đốc điều hành FIDE – ông Emil Sutovsky – thông báo trên Facebook cá nhân về sự việc, đồng thời cảm ơn Gormally và Garrett. “Rausis bị loại khỏi giải. Sự việc sẽ được thông báo tới ban kỷ luật của FIDE và cảnh sát Pháp. 10 ngày trước, tôi đã viết rằng các kỳ thủ không nên gian lận. Rausis sẽ chỉ là trường hợp đầu tiên. FIDE sẽ thắt chặt kỷ luật trong thời gian tới”, ông nói.

Rausis được phong danh hiệu Đại kiện tướng năm 1992. Ba năm sau, ông trở thành nhà vô địch Latvia. Ông thi đấu cho đội Latvia ở ba kỳ Olympiad cờ vua, cũng như dự giải đồng đội thế giới năm 1993. Rausis từng có thời gian thi đấu cho Bangladesh, trước khi chuyển sang CH Czech. Tháng 8/2018, ông lần đầu vào top 100 thế giới và trở thành kỳ thủ già nhất làm được điều này, ở tuổi 57.

Xuân Bình